ÇİFTLİK EVİ ELEKTRİĞİ– SOLAR SİSTEM KURULUMU

                        ÇİFTLİK EVİ ELEKTRİĞİ– SOLAR SİSTEM KURULUMU

(12 Aralık 2025 Tarihli yazının devamı)

 Solar paneller kullanarak alternatif elektrik üretimi için; şebeke elektriği ile “peak shaving” yaklaşımının optimum çözüm olduğuna karar vermiştim. Bu şekilde güneş enerjisi ile gündüz elektrik ihtiyacının neredeyse hepsini, akşam da aküden alabildiğim kadarını kullanıp, şebeke elektriğini sadece bunlar yetmediği zamanlar devreye alarak elektrik ihtiyacı karşılanacaktı.

Solar sistem panel montajı

Solar panellerin montajı için gün boyu en az gölge olan yer olarak evin yanındaki deponun üstünü seçtikten sonra konumlarının doğu-batı doğrultusunda, güneye bakar şekilde ve İzmir için ortalama 49 derece optimum panel eğiminde olmasına dikkat ederek sabitledim.

Panellerin yerden 2,5 metre yüksekte olmaları, Foça’nın kuvvetli kuzey rüzgarlarına maruz kalmaları demek olduğundan, montaj konstrüksiyonunu demir köşebentlerle, kaynak ve civatalı bağlantılar kullanarak yaptım.  

Toplam 8 adet; 600 Wattlık her biri 43 V-14 A solar paneli seri bağlayınca invertere giden elektrik en fazla 344 V -  14 A oluyordu.  İnverter 500 VDC’ye kadar giriş kabul ettiği için, 6 mm2 solar kablo kullanarak; en az voltaj kaybı olacak şekilde bağlantıyı tamamladım.  İnverter ve aküyü de deponun hemen 2 metre yanındaki tesisat odasının içine yerleştirdim. Elektrik ana panosu da aynı yerde olduğu için sisteme bağlamak kolay oldu. 

Bağlantılar

Solar sistemden gelen (+) kabloya, inverter öncesinde 32 amperlik bir solar sigorta takarak olası bir aşırı akımda inverteri korumaya aldım. Aynı şekilde LifePO4 akünün  (+) kablosuna da 125 amperlik sigorta koyarak aküyü korudum.

İnverterin 220 VAC çıkışını, ana panoda 32 amperlik iki fazlı (+ ve -) bir sigorta ile bağladım.

İnvertere ana panodan gelen 220 VAC besleme hattını da ana panodan 32 amper bir sigortadan aldım.    

Solar İnverter Programlama

Kullandığım inverterin (Lexron 6,2 kw MPPT) genel program parametrelerini belirlemek biraz zaman aldı. Fakat sonunda solar enerji kullanımını maksimize edecek şekilde ve elektrik depolamak için 51,2 V LifePO4 akü kullandığımızı da dikkate alacak şekilde, aşağıdaki programı belirledim.

(LEXRON T-6.2 KW ve 51,2 V LifePO4 akü için)

İNVERTER PROGRAMI SEÇİMLERİ

Program	Seçim	AÇIKLAMA (Kırmızılar en önemli programlar)
1	SBU	Elektriği kullanma sırası: Solar->akü->şebeke
2	60	Solar+şebeke toplam şarj etme akımı
3	APL	varsayılan
5	USE	Akü voltajlarını biz ayarlıyoruz (program 26,27,29)
6	L ͰE	Bir aşırı yüklenme kesintisi olursa yeniden başlat
7	ԷͰE	Bir aşırı sıcaklık kesintisi olursa yeniden başlat
8	SDS	varsayılan
9	50	Varsayılan (frekans Hz)
10	230	Varsayılan (çıkış voltajı)
11	30	Şebekeden max. akü şarj akımı
12	48	Akü bu voltaja inince şebekeye döner
13	51	Akü bu voltaja çıkınca şebekeden çıkar(solara döner)
16	CSO	Akü solar varken solardan, yoksa şebekeden dolar
18	bOF	Alarmlar kapalı
19	ͰEP	Ekran son kullanılan haliyle kalır
20	LOՈ	Arka ışık açık
22	AOF	Alarm kapalı (ana kaynak kesilince çalan)
23	byd	varsayılan
26	58,4	Life PO4 akü için - bulk charging voltajı
27	58,4	Life PO4 akü için – floating charge voltajı
28	OFF	varsayılan
29	47,5	Akü bu voltaja inince aküyü kapat (aküyü korur)
30	EdS	Life PO4 akü için
31-62		Varsayılanları değiştirme

 

Solar enerji kullanımı sırasında gözlemlediğim iki konudan daha var 

Solar Panel Açıları

Sistemi kullanırken, yıl ortalaması 49 derecelik bir açıyla panelleri sabitlemenin etkin bir çözüm olmadığını gördüm.  38 Derece enlem (İzmir) için mevsimsel optimum panel açılarını hakkında yaptığım araştırmaya göre; bu açının yazın 5  dereceye kadar düşmesi, kışın da 63 dereceye kadar çıkması gerekiyordu. Bunun için hazırladığım tasarımı ilk fırsatta imal ederek, en azından 3 ayda bir panel açılarını değiştirmeyi planlıyorum.

Solar Panellerin Seri Bağlanması

Mevcut durumda, solar paneller birbirine seri olarak bağlı. Düşük akımda ve yüksek  gerilimde elektrik almayı sağlayan bu sistemin dezavantajını kuşlardan öğrendim. Kuşlar panellerin ucuna tüneyip, tepeye yakın solar hücreleri kirlettiklerinden; bu paneller daha düşük akım üretecek; bir seri bağlantıdaki paneller ancak en düşük akım üreten panelin akımı kadar elektrik vereceği için verim düşecekti. Şimdilik panel uçlarına kuşların konmaması için bazı önlemler aldım ve arada panelleri temizliyorum. İleride bir değişiklik yaparsam; panel bağlantılarının hepsinin seri veya paralel olması yerine bölgesel olarak seri veya paralel olmasının daha iyi bir seçenek olduğunu düşünüyorum.

NOT: Burada yazılan elektrik değişiklikleri için eğitimi olmayanların bu işi uzmanına bırakmalarının ; güvenlik açısından hayati önemi olduğunu vurgulamak isterim.

13 Aralık 2025

ÇİFTLİK EVİ ELEKTRİĞİ– ŞEBEKE SORUNLARI ÇÖZÜMÜ

                             ÇİFTLİK EVİ ELEKTRİĞİ– ŞEBEKE SORUNLARI ÇÖZÜMÜ

(11 Aralık 2025 Tarihli yazının devamı)

Özel trafo kullanarak şebeke elektriği almaya başladıktan sonra en büyük sorunumuz elektrik kesintileri ve gelen 3 fazdan bazılarının çalışmaması oldu. İlk yıllarda kendimizi alıştırmaya çalıştığımız bu durum, bazı elektrikli aletlerimiz bozulup  donduruculardaki ürünlerimiz risk altında kalınca, önemli hale geldi.

Acil durumda, kısa süreli elektrik kesintilerinde inşaat sırasında aldığımız 7 Kw’lık dizel jeneratörü sisteme bağlayıp devreye alsam da, gürültüsünden çok rahatsız olmuştuk ve alternatif enerji kaynağı olarak rüzgar veya güneşi kullanmak çok daha uygun olacaktı.

Elektrik kesintileri konusunda hemen bir şey yapamasam da voltaj değişikliklerinde sistemi korumak için voltaj ve akım koruma rölesi kullanabileceğimi öğrendim.  Bir de bazı fazlarda voltaj anormalleştiğinde, çoğunlukla bir fazda doğru voltajlı elektrik olduğu dikkatimi çekmişti.

Örneğin

1. fazda 110 volt  
2. .fazda 80 volt
3.  fazda 220 volt elektrik olabiliyordu.

Eğer 3. fazı alıp sistemin bütününe verebilirsem en azından elektrik şirketi durumu düzeltene kadar geçici de olsa her yerde monofaze elektrik olacaktı. Evde trifaze elektrik kullanan bir alet olmadığı için bu sorun değildi, sadece tek fazdaki sigortaya  yükleneceğimiz için elektrik kullanımına dikkat edilmesi gerekiyordu yoksa sigorta atabilirdi.

Ana panonun mevcut akış şemasını çıkarıp, değişikliği nasıl yapabileceğimi planlarken, elektrikçi gerekli görmediği için ana panoya kaçak akım rölesi(KAR) takılmadığını öğrendim. Evin ve müştemilatın dağıtım panolarında KAR olmakla birlikte, ana panodan elektrik alan termosifon, hidrafor gibi aletler için orada da KAR olmalıydı. Onun için 3 adet voltaj ve akım koruma rölesi ile beraber bir de trifaze KAR aldım.  Ayrıca bir fazda doğru voltaj olduğunda, o fazın elektriğini tüm sisteme vermek için;

- bir adet  tek fazlı 3 kademeli şalter ile

- bir adet 3 fazlı kutup değiştirici şalter aldım.

Bunları ana pano üzerinde aşağıdaki şekilde gösterdiğim gibi bağladıktan sonra hem kendi güvenliğimizi, hem de elektrikli aletlerin güvenliğini sağlamış olduk. Bir de düzgün voltaj veren bir faz varsa geçici olarak o fazı alıp bütün sisteme verebilme olanağına kavuştuk.

Bu düzenlemeden sonra; uygunsuz voltaj geldiğinde, voltaj koruma rölesi otomatikman o fazların elektriğini kesmeye başladı ama biz  bu durumu ancak evde o fazlardan elektrik alan aletler çalışmayınca fark ediyorduk. Ana panoya baktığımda eğer fazlardan birinde düzgün voltaj varsa;

- 3 kademeli şalteri o faza getirip

- kutup değiştiriciyi de monafaze durumuna çevirince durum düzelene kadar evde  monofaze elektrik oluyordu.

Bahsetmek istediğim bir başka konu da evin dağıtım panosundan odalara döşenen hatlarla ilgili. Evde oturmaya başladıktan bir müddet sonra bazı prizlerde nötr ve toprak hattında az miktarda (8-12 volt) elektrik olduğunu fark etmiştim. Bir ara vakit bulup buvatlardan dağıtım panosuna döşenen hatları kontrol ettiğimde, bazı yerlerde nötr ve toprak kablolarının karıştırıldığını, bazı yerlerde de doğru faz dağıtımı yapılmadığını gördüm. Kabloları doğru bağlayabilmek için oda oda yaptığım çalışma bir haftamı aldı ama şimdi içim daha rahat. Bu da tesisat yapıldıktan sonra kontrol etmenin ne kadar önemli olduğunu gösterdi.

NOT: Burada yazılan elektrik değişiklikleri için eğitimi olmayanların bu işi uzmanına bırakmalarının ; güvenlik açısından hayati önemi olduğunu vurgulamak isterim.

12 Aralık 2025

ÇİFTLİK EVİ ELEKTRİĞİ – GENEL YAKLAŞIM

 

ÇİFTLİK EVİ ELEKTRİĞİ – GENEL YAKLAŞIM

 2014 Yılında edindiğimiz arazide ev kurma çalışmaları sırasında alt yapının ne kadar önemli olduğunu ve onca mühendislik bilgime rağmen bu tür yaşamı hiç görmemiş biri olarak ne kadar yetersiz kaldığımı 6 temmuz 2021 tarihli yazımda anlatmıştım. Bugün çiftlik evimiz için en önemli kalemlerden biri olan elektrik sistemi hakkında geçen on yılda öğrendiklerimle, yaptığım değişikliklerin bir özetini verip; takip eden 3  yazıda detayları anlatacağım.

Şebeke Hattı Olmayan Bölgeler

Şebeke hattı olmayan bir bölgede dağıtım şirketine başvurup özel trafo kurarak şebeke elektriği sağlamak mümkün. Biz, 4 ortaklı trafomuzdan elektrik sağlıyoruz. Özel trafonun artılarını ve eksilerini 15 ağustos 2023 tarihli yazımda anlattığım için burada tekrar etmeyeceğim.

Şebekeden Alınan Elektrik

Özel trafo olsun veya olmasın; şebeke elektriği alarak yaşadığımız sorunların başında sıkça yaşanan elektrik kesintileri vardı. Bunun biraz da bulunduğumuz bölgede, yama üzerine yama yapılmış eski hatlardan kaynaklandığını öğrendim ama bu bilginin bana bir yararı olmadı.  Kendi üretimimiz bazı gıdaları dondurucularda koruduğumuzdan ve  yazın klima, kışın da ısı pompası kullandığımızdan bu sorun bizi alternatif enerji kaynağı arayışında itti.

Yine sıklıkla yaşadığımız bir başka sorun da şebekeden gelen 3 fazdan bir veya birkaçının çok düşük veya çok yüksek voltajda olmasıydı. Sırf bu yüzden bazı elektronik aletlerimiz bozulunca, elektrik panomuzda bazı değişiklikler yapmak zorunda kaldım. Bu konuyu bir sonraki yazımda (şebeke sorunları çözümü)  detaylandıracağım. 

Alternatif Enerji Gereksinimi

Kesintisiz elektrik için alternatif elektriği; dizel jeneratör, solar panel veya rüzgar türbini ile sağlamak mümkündü. İnşaat sırasında aldığımız 7 Kw lık bir dizel jeneratör bu işi rahatlıkla görebilirdi, ancak çok gürültülü olması ve fosil yakıt kullanması nedeniyle, onu sadece acil durumlarda  kullanmak için hazırda bekletmeye karar verdim.

7 Kw Dizel Jeneratörümüz

Seçeneklerden rüzgar türbini kurmayı da uygun bulmadım çünkü; arazimizde rüzgar ölçümleri yapmadığımızdan verimliliği hakkında net bir tahminim yoktu. Ayrıca ilk yatırım maliyeti yüksekti ve işleyen bir sistem olduğu için periyodik bakım gerektiriyordu.

Sonunda hem yatırım maliyetinin daha düşük olması hem de kullanım kolaylığını dikkate alarak; alternatif elektrik üretimi için solar panel sistemi kullanmayı seçtim.

Solar Elektrik Üretimi

2025 yılında EPDK, yıllık 5000 Kw’dan yüksek tüketimi olan abonelerin birim elektrik fiyatlarının; subvansiyon kaldırılıp yaklaşık iki katına çıkacağını ilan edince, yıllık 8500 Kw kullanan bir abone olarak alternatif enerji planlarımızı öne çektim.

Yaptığım analize göre solar paket montajını kendim yaparsam, ekipman için gereken 120 bin TL’lik harcamayı üç yılda amorti edebilirdik.

Hesaplarıma göre yıllık şebeke elektriği tüketimini  5000 Kw’ın altına düşürünce;

Solar elektrik üretiminden                                                        25 bin TL/yıl

Düşük birim fiyat uygulamasından yararlanarak                      15 bin TL/yıl

                                                                       TOPLAM           40 bin TL/yıl

tasarruf etmek mümkün görünüyordu.

Ekonomik ömrü 10+ yıl olan solar ekipman için bu sonucu, sağlayacağı diğer avantajlarla birlikte uygun bulup 2024 yılı sonlarında;

- 8 adet 600watlık (toplam 4800 wat) güneş paneli

- 1 adet 6,2 KWlık monofaze MPPT inverter

- 1 adet 100 Amper 52 volt LifePO4 akü alarak, alternatif elektrik enerji sistemimizi kurdum.

Solar Paneller

İnverter ve Akü

İlk başta sadece ısı pompası için devreye aldığım bu sistemi, mayıs 2025 de tüm sisteme enerji verecek şekilde bağladım ve şu ana kadarki performans ve ekonomik sonuçlarından memnunum. 

12 Aylık Şebeke Elektriği Tüketimindeki Azalma

Planladığım gibi şebekeden yıllık elektrik tüketimini 5000 Kw’ın altına indirmeyi başardım ama bu sefer de EPDK gelecek yıldan itibaren uygulanacak istisna limitini 5000den, 4000 Kw/yıla indirildi. Neyse ki bu amorti sürecini en fazla 1 yıl uzatacak gibi görünüyor.

Solar sistem kurulumu hakkındaki detayları sonraki (solar sistem kurulumu) yazımda ele alacağım.

Şebeke Destekli Solar Sistem Kurulumu

Solar sistemi kurup ana panoya bağlarken en büyük sorunu nötr çatışmasında yaşadım. İki sistemin nötrü birleşince kaçak akım rölesi atıyordu. Yani solar sistem elektrik devresinin, şebeke elektrik devresinden tamamen ayrı olması gerekiyordu ve  kendi kitapçığında da böyle bir açıklama yoktu.  Solar panel montajı yapanların bile bunun farkında olmadıklarını görünce yabancı sitelerdeki forumları okuyarak, solar inverterin 220 volt çıkışında (+) ve (-) kutuplarının ikisinin de (+) tepkisi verdiğini, ancak bir elektrikli alet bağlandıktan sonra kutupların doğru konuma geldiğini, bu yüzden şebeke-solar arasında geçiş yaparken sadece (+) ucu değil (-) ucu da  değiştirmek gerektiğini öğrendim. Bu sorunu da araya bir kutup değiştirici şalter ilave ederek yaptım. Yani şalteri solar konumdan şebeke konumuna çevirince hem (+) hem de (-) kutuplar birinden diğerine geçiyordu.

Kışın kullandığımız 12 Kw’lık ısı pompası, devamlı çalışan en büyük enerji tüketicisi olduğundan, ilk başta ana panoda fazla değişiklik yapmama adına sadece ısı pompasını böyle bir şalterle solar sisteme bağladım ve kış sonuna kadar böyle kullandık. Mayıs 2025 de tüm elektrik sistemini dahil edecek şekilde ana panoyu yeniden düzenledim. Bununla ilgili detayları da sonraki (şebeke destekli solar tesisat) yazımda vereceğim.

Elektrikle ilgili yaşadığımız sorunları çözmek için yaptığım araştırma ve denemeler sonucunda aldığım önlemlerle; enerji sistemimiz şimdi, sadece daha ekonomik değil aynı zamanda daha ekolojik ve daha konforlu bir duruma geldi. 

Takip edecek üç yazıda;

- Şebeke Sorunları Çözümü

- Solar Sistem Kurulumu

- Şebeke Destekli Solar Tesisat hakkında detaylara gireceğim.

NOT: Burada yazılan elektrik değişiklikleri için eğitimi olmayanların bu işi uzmanına bırakmalarının ; güvenlik açısından hayati önemi olduğunu vurgulamak isterim.

11 Aralık 2025

ADI ATEŞ OLDU

                                                         ADI ATEŞ OLDU

7 Kasım tarihli “Adı Yok” yazımdaki köpek yavrusu vardı ya….. artık bizimle ve adını  Ateş koyduk. Ateş’in rehabilitasyon süreci devam etmekle birlikte gelecekte ateş gibi olacağının emarelerini göstermeye başladı bile. Ama evimizde uzun zamandır yavru köpek olmadığından, biz biraz gafil avlandık. Geleli daha bir hafta olmadan, evimizin yeni şebek maymunu açıkta bulduğu bütün eşyaları, önce çiğneyip sonra da malzeme deposunun yanında zulalamaya başladığını fark ettik.

1 Kasımda veterinerimiz Arda Bey’in yaptığı ameliyattan sonra; Ateş, bakım ve kontrol amacıyla 3 hafta veterinerlikte kalmıştı. O dönem, biz de her sabah ve akşamüstü uğrayıp, hem ona özel yemekler götürmüş hem de yalnız olmadığını hissetmesini sağlamaya çalışmıştık.  Onu sokakta ilk bulduğumuzda başlayan ilişkimiz, veterinerlikte kaldığı süreçte ürkek-korkak da olsa bir bağa dönüştü. Kış kapıdayken, yavrunun veterinerlikten çıktıktan sonra sokağa bırakması durumunda, korumasız bir ortamda üç bacakla ve azı dişleri olmadan nasıl yaşayacağı konusundaki kaygılarımız nedeniyle, bizim köpeklerimiz Zeytin ve Başakla uyum sorunu yaşamazsa onu sahiplenmeye karar verdik.

23 Kasımda Arda Bey, yavruyu uyutup dikişlerini aldıktan ve son aşılarını da yaptıktan sonra ayılmadan onu eve getirdik. Ateş ayılıp, boyunluğunun çıkarıldığını  ve bizim de yanında olduğumuzu fark edince keyifli bir şekilde ayağa kalktı. Tahmin ettiğimiz gibi Zeytin ve Başak’la uyumda bir sıkıntı yaşamadı.  Sadece ilk iki gece onun için hazırladığım kulübeye girmek istemedi ve bir tahta üzerine serdiğimiz örtülerde yattı. Biz de ilk hafta yemek vermek ve arada hep beraber arazide dolaşıp biraz oynamak dışında yaşantısına bir müdahalede bulunmadık ve çevreyi kendisinin keşfetmesini bekledik.

Veterinerimiz, ciddi bir operasyon yapılan ve havada tutup basmadığı sağ arka bacağını, kaslarını geliştirdikçe tekrar kullanabileceğini söylemişti. Allah’tan Ateş oyunu çok seviyor ve hareket etmekle ilgili bir sorunu yok. Zeytin’i sürü lideri olarak kabul edip onun yaptıklarını yapmaya çalışırken, Başak hem dişi hem daha genç ve küçük olduğu için onu oyun arkadaşı olarak seçti.

Ateş sürünün bir parçası olmaktan mutlu görünmekle birlikte geçmişten gelen travmalarından kaynaklanan ürkekliğini hala sürdürüyor. Ama ailemizin yeni bir bireyi olarak sevgi ve güven ortamında bu duyguyu da zamanla yeneceğini biliyoruz. Her fırsatta alıp götürdüğü eşyalarımız da artık sorun değil çünkü zulasının yerini biliyoruz.

4 Aralık 2025

EŞEĞİMİZİ HANGİ OPERATÖRE BAĞLAYALIM

 

EŞEĞİMİZİ HANGİ OPERATÖRE BAĞLAYALIM

2003 Yılından beri çalıştırdığımız sigorta acenteliğinin online poliçe işlemleri yapabilmesi için mevzuat gereği “statik ip” tanımlı kurumsal bir data hattı kullanması  gerektiğinden; yıllardır Türk Telekom telefon hatlarımızla beraber statik ip tanımlı bir mobil wifi hattı da kullanmaktaydık. “Statik ip” numarası bir dizi kuruma resmi yazılarla bildirilip onay alındıktan sonra çalışma ekranları kullanabildiğinden, 2015 den beri her sözleşme dönemi sonunda,  müşteri hizmetleri aracılığıyla yeni tarifeden sözleşmeyi yenilenmeyi ihmal etmemiştik. Ta ki 1 aralıkta hizmet durana kadar. Çünkü 1 aralıkta yenileme işlemi için aradığımız müşteri hizmetleri, yenilemeyi yapamamış ve kurumsal işlem merkezine gitmemizi önermişti. Ertesi günü gittiğimiz Çiğli Türk Telekom merkezindeki görevli de neredeyse bir saatten fazla uğraşmasına rağmen kurumsal abone olduğumuzu, kullandıkları akıllı sisteme inandırmayı başaramadı. Aranacak her yeri araması ve birçok farklı işlem denemesi de sonucu değiştiremeyince, iç yazışma hatlarından, şirketimizi poliçe yapamaz hale getiren bu durumla ilgili ivedi bir çözüm talebi gönderdi. Biz de iki gündür çalışmayan hattımızla  tırıs tırıs Türk Telekom ofisinden çıktık.  

Acentelik işlemlerimizin  bu kadar kolayca durdurulabilmesi ve ne zaman cevap verilip nasıl çözüleceği belli olmayan bir sürece sürüklenmemiz  eşeğimiz bağlayacak daha sağlam bir operatör bulmamız gerektiğini gösteriyordu. Akşam yaptığımız  değerlendirme sonucu, bu sabah Turkcell  Menemen işlem merkezine gidip “statik ip” tanımlı yeni bir hat aldıktan sonra, öğleden sonra Çiğli’ye giderek eski hattı iptal ettirdim. O saate kadar Türk Telekom’dan hiç kimsenin çözüm için bizi aramaması, seçtiğimiz yolun ne kadar doğruluğunu gösterdi.

Birçok gelişmiş ülkede ciddi tazminat davalarına neden olacak bu durum, umuyorum  gelecekte yerini daha efektif bir hizmet anlayışına bırakır da biz de eşeğimizi bağlamak için operatör operatör dolaşmayız.

3 Aralık 2025