PETROL GÜNLERİ – 1988 UK BÜTÇESİ İLE GELEN SÜRPRİZ

 

PETROL GÜNLERİ – 1988 UK BÜTÇESİ İLE GELEN SÜRPRİZ

 Birkaç hafta önce Sir Robert(Bob) Paul Reid’in bu yıl mayıs sonunda vefat ettiğini tesadüfen öğrendim. İskoçya doğumlu bu iş adamıyla, Londra’da Shell Expro’da çalışırken ve kendisi Shell UK başkanı olduğu yıllarda tanışma fırsatım olmuştu. Kuzey denizi gaz sahalarından Sean’ın ekonomisini ilgilendiren bir çalışma sırasındaki bu tanışmamızı anlatarak kendisini anmak istiyorum.

Yıl 1988. UK Maliye bakanı Nigel Lawson’un hazırladığı ve Kraliçe tarafında meciste okunan bütçede birçok vergi değişiklikleri ile beraber petrol sahalarına uygulanan 250.000 varillik muafiyetin yarıya indirilmesi önerisi de okunmuştu. Baktığım sahaların  bilgisayar modellerini yeni vergi rejimine göre değiştirip çalıştırdığımda; Sean sahasının önemli miktarda zarar edeceği ortaya çıkınca ben de durumu bir e-posta ile  yönetime bildirmiştim. 

Sean gaz sahası, eskiden devlete ait olan British Gas’a (İngiliz Gaz Şirketi)  sadece diğer sahaların üretimleri yetmediğinde, yılda toplam 21-80 gün arasında gaz satmak için hazır tutulan ve kontrata göre almadıkları gazın parasını ödeme zorunluluğu ile yıllık kapasite bulundurma bedeli olan ilginç bir gaz sahasıydı. Bilgisayar modelini ben hazırladığım için tüm ayrıntılarını biliyordum. Vergi değişikliği ile ortaya çıkan zararın doğruluğunu önce beş dakika sonra gelen ekonomi bölüm başkanı Andy Allington’a, birkaç gün sonra da “biz bakmıştık zarar yoktu” diye gelen vergi dairesi yetkililerine nedenleriyle anlatıp ikna etmişim.

Bütçe, meclis onayı öncesinde komisyonlarda görüşüleceği için hala bir şeyler yapılabilir diye düşünürken, konu ile ilgili Shell UK başkanı Sir Bob Reid’e bir sunum yapmak üzere Shell Center’e çağırıldığım söylendi. Waterloo İstasyonu’nun yanındaki binanın yönetim katındaki toplantı salonunda,  uzun masanın bir ucundaki sunum kürsüsünde tepegöze slaytlarımı hazırladıktan sonra içeri giren Sir Bob Reid ile işte orada tanıştım.  Çocukluğunda babasının kasap dükkanında sağ elini kaybeden Sir Bob Reid, masanın diğer ucunda ekranın karşısındaki bir sandalyeye oturduktan sonra, on dakika kadar süren sunumu hiç kesmeden dinledi ve ardından ne yapabileceğimizi sordu. Beklediğim bu soruya cevaben hazırladığım son slaytı koyarak, yetkili politikacıların yarıya indirilmesi istenen muafiyetlerin değiştirilmesi konusunda aydınlatılmasının önemli olduğunu ve eğer uygun görürlerse benim de British Gas ile gaz fiyatlarını artırmak için bir toplantı yapabileceğimi söyledim. O da bunları yapalım deyip teşekkür ederek salondan ayrıldı.

Sir Bob Reid’in ne kadar etkili olduğunu, komisyon görüşmeleri sırasında bütçede istenen muafiyet indirimlerinin önemli ölçüde azaltıldığını öğrenince daha iyi anlamıştım. Duyduğuma göre o sıralarda Enerji Bakanı olan Cecil Parkinson ile konu hakkında görüşmüşlerdi.  Fiyat artışı için British Gas şirketiyle görüşmelerimizde  önce bazı itirazlar olduysa da gaz fiyatına bir miktar ayarlama yapılmasının kabul edilmesinde de muhtemelen onun payı vardı. Vefatı nedeniyle, ne kadar etkili bir işadamı olduğunu hatırlatarak onu anmak istedim.

Cecil Parkinson 1989 da ulaştırma bakanı,  Sir Bob Reid de 1990’da British Rail  (İngiliz Demiryolları) başkanı oldu.

24 Kasım 2025