KORKU-LUK

KORKU - LUK

Geçtiğimiz günlerde İstanbul Esenyurt’da 4 çocuğun yaşamını yitirdiği yangınla ilgili olarak yapılan haberde; pencerelerdeki demirliklerin çocukların yangından kaçışını engellemesi durumuna değinilerek, hırsızlık amaçlı takılan demirliklerin getirdiği bir tehlikeye dikkat çekilmişti. Bundan önce de balkon demirliklerinin kopması nedeniyle zemine düşenler ve raylı kapıların yerinden çıkıp devrilmesi sonucu kazalarla ilgili haberler yapıldığı hatırlardadır.

Emekli olmadan önce yirmi yıl ferforje imalatı yapan bir şirket çalıştırırken  korkulukların korku-luk olmaması için hem müşterileri bilgilendirmek hem de çalışanları eğitmek için epeyce çaba sarf etmiştim. Yirmi yıl boyunca iş yaptığımız bölgelerde gördüğüm yanlış uygulamalarla ilgili bir resim albümü oluşturma fırsatım olmadı ama, işlerin yarıdan fazlasının hatalı olduğu hatırlıyorum. Örnekler mi:

-       Üstü sivri mızraklı kısa boylu demirlikler

-       Pencere ahşapları üzerine vidalanmış korkuluklar

-       Kiloyla yapılan işlerde maliyeti artırmak için gereksiz kalınlıkta demir kullanımı

-       Duvara dübelle sabitlenen balkon demirlikleri

-       Bahçe duvarının sokak tarafına takılan raylı kapılar

-       Stop takılmayan ve kılavuz kulesi uygunsuz raylı kapılar

-       Aşırı büyük/küçük parmaklık ara ölçüleri

-       Birleşimlerde eksik kaynak

-       Uygun olmayan malzeme kullanımı vs.

Korkuluk işleri hali hazırda resmi makamlar tarafından denetlenmediği için, demirlik kaynaklı kazaların engellenmesi ancak iyi bir şirket/usta bulmakla mümkün görünmekle birlikte yaptırılacak işle ilgili bir ön araştırma yapmak ve teslim almadan önce kontrol etmek uygun olur. Yapılarda kullanılan korkuluk çeşitlerinin her biri için imalat ve montaj standartlarını burada özetlemek çok zor olacağından, bu konuda deneyimi olmayanlar için basit bazı güvenlik notlarını ön araştırma yapacaklara ışık tutması açısından aşağıda veriyorum.

-       Bir demirlik ancak montaj yapıldığı yer kadar sağlamdır. Yani bir vidayla ahşaba bağlamak  veya kuvvet uygulama yönünde delikli tuğlaya bir demir çakarak kaynakla bağlamak güvenli olmaz. Montajlar mutlaka sağlam bir yere ve kimyasal dübel, kuvvet yönüne dik ankraj v.b. kullanılarak yapılmalıdır.

-       Demirliklerin kaynak birleştirilen yerleri zayıf noktalarıdır. Demirlik imalatı kaynakları kadar sağlamdır. Demirler kaynatılırken bir noktadan (punto) kaynak yapmak yerine birleşimler tam kaynatılmalı ve çapakları taşlanarak alınmalıdır.

-       Demirlikler korozyona karşı uygun bir astar/boya ile boyanmalı, denize yakın bölgelerde demirlikler çinko kaplandıktan (sıcak daldırma galvanizleme) sonra boyanmalıdır.

-       Bahçe korkuluk yüksekliği eğer üstte sivri uç/mızrak kullanılacaksa en az 170 cm olmalıdır.

-       Demir kalınlıkları istenilen koruma seviyesine göre elle büküp aralama olasılığına karşı seçilmeli. Genel uygulama 12, 14 veya 16 mm kare dolu demirdir. Yuvarlak demir kullanılacaksa bir yüksek kalınlık seçilir. Parmaklıklar elle açılmayacak şekilde yatay kayıtlarla birbirine kaynatılacaksa bu kayıtların merdiven görevi görüp üstten atlamaya olanak vereceği düşünülerek kayıt seviyeleri belirlenmelidir.

-       Parmaklık araları 10-12 cm arası olmalıdır.

-       Parmaklıklar tehlikeli şekilde sallanmayacak/sökülemeyecek şekilde belli aralıklarla beton/demir babalara bağlanmalıdır.

-       Binaların ve beton zeminlerin toprak üzerinde bir sal gibi yüzdüklerini ve yaz-kış toprak nem durumuna göre dikeyde açılarının değiştiğini (pisa kulesi örneği) dikkate alarak bahçe kapısı gibi hareketli kanatların montajında kapının altında tek parça sağlam beton zemin olduğuna veya üstten uygun bir demir taçla birleştirildiğine dikkat etmelidir.

-       Pencere korkuluklarının içeri girişi önlediği kadar dışarı çıkışı da engelleyeceği düşünülerek, evin planına göre kritik yangın çıkışı noktaları belirlenip; o bölgede varsa balkon kapısı , yoksa  pencereye içeriden kilitle açılır bir kanat takılmalı ve anahtarı dışarıdan alınamayacak şekilde ev içinde kilide yakın sabit bir yerde el altında bulundurulmalıdır. Ev halkının bu anahtarın yerini gece uykudan aniden kalktığında bile bulup kanadı açması için tatbikat yapmak hayat kurtarabilir.

-       Balkon korkuluk montajında duvara bağlanan kenarların ankrajları gerekiyorsa duvar içine kadar uzatılıp içeriden bir “T” ile sabitlenerek yerinden çıkması önlenmelidir.

-       Raylı kapılarda, haraketli kapı mutlaka 40-80 cm arası dörtlü kılavuz baba içinde ve iki taraftan makaralar arasında gidip gelmelidir. Kapının her iki yöne hareketi  stoplarla sınırlandırılarak yerinden çıkması engellenmelidir.

-       Bina dışında yol veya kaldırıma takılan raylı kapı kanunsuz işgaldir ve açarken görülemeyen birine verilen zarardan sahibini sorumlu yapar.

-       Balkon korkuluk yüksekliği 100 cm, merdiven korkuluk yüksekliği en az 90 cm’dir.

-       Merdiven basamaklarının 150 cm’den geniş olduğu durumlarda duvar kenarına küpeşte (tutamak) takılması yaşlı ve çocuklar için yararlıdır.

 Korkuluk kaynaklı kazaların azalması biraz da kanuni yaptırımların artması, insanların haklarını aramaları ve sorumluların mutlaka bulunarak cezalandırılması ile mümkün olacağından demirlik işi yaptırırken basit de olsa yazılı bir sözleşme yapılması çok yararlı olacaktır.

20 Aralık 2021