Sıfırdan Başlayan Yolculuk

SIFIRDAN BAŞLAYAN YOLCULUK

Bugün iyi bir konumda olanların sıfırdan nasıl oraya geldiklerinin hikayesi herkesin ilgisini çeker. Bir hikaye gibi sunulan bu yolculuğun yaşandığı süre ve harcanan emek dikkate alındığında hayatta en zor şeylerden birinin sıfırdan bir yapmak olduğunu anlarsınız.  Sıfırdan bir yapmayı başardıktan sonra yapılması gereken aynı şeyi tekrarlayarak  biri çoğaltmaktır ve bu nispeten daha kolaydır.

Sıfırdan bir yapmak söylendiği kadar kolay olmasa da altında yatan formül basittir:

- kuvvetli olduğun yönlerini ve farkını öne çıkararak kullanmak,  

- dış etkenleri dikkate almak,

- ve çok çabalamak.

İnsan kuvvetli ve zayıf yönlerini ne kadar erken fark ederse emek harcadığı işlerde o kadar hızlı yol alır. Kuvvetli olduğu alan, eğitimi, çevresi, bildiği diller, yapmak istediği proje, çalışkanlığı, insan ilişkileri, vs. olabilir.Kuvvetli olduğu alanları öne çıkarıp kullanmak sonuca giden yolda hakimiyeti sağlamak ve emeği en etkin bir şekilde değerlendirmek için önemlidir.

Sıfırdan bir yapma başarısının boyutu dış etkenlere göre farklılık gösterebilir. Çünkü zaman, ortam, diğer kişiler gibi dış etkenler sonucu etkiler. Bunun için planlanan atılımı yapmadan dış etkenleri gözleyip uygun zaman ve ortamı ayarlamak çok işe yarar. Dış etkenleri değerlendirirken kullanılacak ölçü etkenin sıfırdan bir yapma başarısına katkısıdır, etkenin kendisi değil. Örneğin kredi alacakken önemli olan o sırada faizlerin yüksek olması değil kredi ile yapılacak işin getirisidir.

Sıfırdan bir yapma yolunda başarıya katkısı en yüksek faktör çaba faktörüdür. Kendine inanmak, kararlı olmak ve çok çalışıp çabalamaya devam etmek istenen sonuca ulaşmak için önemlidir. Sıfırdan bir yapmayı başaramayanların çoğu, yeteri kadar çabalamadan bırakmışlardır. Bu nedenle sıfırdan bir yapanların başarı hikayelerinde sihirli bir formül değil inatla çabalamak vardır.

Sıfırdan bir yaptıktan sonra çabuk zengin olmak ise bir başka konudur. Çünkü zengin olmak için önce zengin olmak lazımdır. Çünkü legal yoldan az parayla az, çok parayla çok kazanılır. Az parası olup da çok ve çabuk kazanmak isteyenlerin  daha çok risk alması gerekir. Çünkü parasal getiri ile risk boyutu arasında doğru orantı vardır. Ancak kaderini riskli alanlarda kazanma konusunda test edip de başarılı olamamışların bu yola girmemesi doğru olur. Çünkü yüksek riskli girişimlerin başarısızlık hüsranı, başarısının keyfinden daha fazladır.

31 Ekim 2018

Sevmekten Kim Usanır

SEVMEKTEN KİM USANIR

Yaz akşamının nemli loşluğunda, üzerinde kenarları dantelli beyaz bir elbise Küçük Deniz’in kenarındaki bir masada oturuyordu. Gecenin kuytuluklarından yayılan yasemin kokusu bütün masaları dolaşıp onu kucaklamak için masasına kadar gelmişti. Aşkı özendirmek için oraya konmuşcasına tüm sadeliğiyle oradaydı. Başını kaldırıp uzaklara bakarken gözlerindeki pırıltılar yakamozları ateşliyor, o hiçbirşey olmamış gibi balıkçı kayıklarının cilveli oynaşmalarını seyrediyordu.

Restoranın içinde çalan eski bir kırkbeşlik, Behiye Aksoy’un sesinden gecenin nağmelerini  gönüllere yayıyordu.

Sevmekten kim usanır

Tadına doyum olmaz

Hangi gönül uslanır

Sevenle oyun olmaz

Masanın üzerine koyduğu küçük defterine bir şeyler yazarken gecenin en şanslı kadehi dudaklarındaydı. Eskide kalmış bir sevdanın şahidi olarak çevresindeki her şey bu zarif güzelliği tamamlamak için oradaydı sanki.

Gözlerimle gecenin ahengini bozmaktan çekinerek bu resmi yüreğime koyarken son kadehimi beni oraya getiren kadere kaldırdım ve sessizce hesabı ödeyip karanlığa yürüdüm.

18 Eylül 2018

Babaya Kızma Hakkı

BABAYA KIZMA HAKKI

Çocuklar babaya her zaman kızabilirler ve buna hakları var. Kızmak için bir nedene bile ihtiyaçları yok. Büyümek sadece bedensel büyüme değildir. Zihinsel ve ruhsal gelişme de tıpkı bedensel büyüme gibi bazen hastalıklarla ve negatifliklerle mücadele edilen inişli çıkışlı bir süreçtir. Grip olmak kadar olumsuzluklardan ebeveynleri sorumlu görmek de doğaldır. Babanın görevi bu kızgınlığın aile içinde kalıp süreli olmasını sağlamaktır. Bu, çocuklar hasta olduğunda iyileşmeleri için gerekenleri yapmaktan farklı değildir. Sonunda iyileşir ve yeniden koşup oynarlar. Babalara yaşam enerjisi ve keyif veren de çocuklarının iyileştikten sonra yeniden koşup oynadığını görmektir.

Hastalık tedavisinde nasıl her aile farklı yollar izliyorsa, aile içi kriz durumlarında da farklı tavırlar olabilir. Hatta bir babanın  aynı konudaki tavrı bile zaman içinde farklılaşabilir. Çocuğunu tanıyan herkes o anda hangi reçetenin daha doğru olacağını hisseder ya da zamanla öğrenir.

Krizler aileye bir bedel ödetiyorsa bunu baba üstlenmelidir. Yapılan yanlışsa bu zaten onun yüklenmesi gereken bir bedeldir. Yapılan doğruysa da çocukların bir gün onu anlama ihtimali vardır. Anlamasalar da doğru olan tek şey çocukların hep suçsuz olduğudur.

19 Ekim 2018

İtibar - Dost - Para

İTİBAR – DOST - PARA

Bir insanın hayat boyunca biriktirebileceği en iyi üçlünün itibar, dost ve para olduğunu anladığımda yaşım ellileri bulmuştu. 

Babamın bana söylediği "devlete muhtaç olmayacak kadar paran olsun"u yaşarken doğruladım. Geçmişe baktığımda en büyük zararı beni kollamasını beklediğim devlet kurumlarından  aldığımı ve sesimi çıkarmama bile izin vermediklerini gördüm. Para için her şeyi yapmak elbette doğru değil ama insanın ailesine yetecek kadar para biriktirmesi gerektiğini de çok iyi öğrendim.

Dost dediğimiz, sevincimizi paylaşıp artırdığımız, üzüntümüzü paylaşıp azalttığımız arkadaş veya aileden kişiler. Tabi onlar da bizim için aynısını söyleyebiliyorlarsa. Eğer çıkarı için yanaşanları bu guruptan ayıklamayı bilirsek bir gün paha biçilmez bir hazinemiz olur. Dostla ticaret yapma derler ama bence ticaret yapmaktan çekindiklerimiz ve ara sıra iş gereği hatırlanan kişiler zaten dost değildir. Dost dediğimiz insanlara diğerlerinden daha fazla ve değeri kadar itina ve ilgi göstermeyi unutmamalıdır.

İtibar kişinin şöhretiyle ilgilidir. Arzu edilen şöhreti kazanmak sadece hak etmekle mümkündür. İstenilen şöhretle hak edilen şöhret başka başkaysa bu konuda acilen bir şeyler yapmak yararlı olur. Ailenin, dostların ve iş çevresinin gösterdiği itibar, şöhretle orantılıdır ama çıkarı için itibar gösterenlere aldanmamak, şöhretini, dolayısıyla kendini iyi tanımak önemlidir. İnsanın şöhretini değiştirmesi çok zor hatta bazen imkansız olduğundan çevreden gelen itibar sinyallerini doğru okumalı ve yerini yurdunu değiştirmekle itibarın değişmeyeceğini bilmelidir.

İnsan, itibar, dost ve para biriktirmekle; hayatını kolaylaştırır; kapıları, gönülleri ve fırsatları açabilir.

14 Ekim 2018

Babalık

BABALIK

Çocuklarımın nüfus kayıtları eskirken onlar neden benim gözümde büyümüyorlar bilmiyorum ama bu pek hoşuma gidiyor. Hala oğlum hızlı hareket ederken bir yere çarpar endişesiyle gözümün ona takılması, kızımın bir kaşık fazla yemesi için onu kandırmaya çalışmak bitmeyecek gibi.

Babalar için hayat biraz nankör. Çocuğun olunca görevlerin artıyor  ve onlarla geçirebileceği vakit azalıyor. Görevlerini tamamlayıp vakit bulduğunda da onları uzaktan seyretme zamanı gelmiş oluyor. Babalığın bir okulu yok. Ben babalık hakkında öğrendiklerimi çocuklarımdan öğrendim. Onların çocukluklarını keyifle yaşadım ama hiç doyamadım. 

Yıllar saçlarımı beyazlatırken yaşadıklarım yüreğimde ve hafızamda değerli dersler bırakıyor. Ne yazık ki çocuklarım benim öğrenirken biriktirdiklerimden daha hızlı büyüdüğü için artık onların soruları karşısında bazen kendimi yetersiz hissediyorum.  Torunum Ece’nin beni şaşırtan söylem ve değerlendirmeleri, yeni kuşakların bayrağı çok daha çabuk devraldıklarının bir göstergesi gibi.  Belki de artık zaman benim için onlara bakıp izleme ve gururlanma zamanı.

9 Ekim 2018

Evde Rakı Yapımı

EVDE RAKI YAPIMI

Evde üretilen herşey güzeldir de evde rakı yapmanın keyfi gerçekten bambaşka oluyormuş. Artan fiyatlar nedeniyle kendi rakısını üretenler kervanına sonunda ben de katıldım. Önce hazır etil alkol kullanarak sonra da klasik damıtma yöntemiyle artık kendi rakımı kendim yapıyorum. Gelinimiz Özlem yaptığım rakıya bir isim bulup logo  hazırladı “merdivenaltı”. İlgilenenler, internette bu konuda değişik yöntem ve gereçlerle rakı yapımını anlatan yazı ve videolar olduğunu bilirler. Ben biraz da merak edilen konuları ele alarak kendi deneyimimi ve görüşlerimi aktarmak istiyorum.

Gelinimiz Özlem'in hazırladığı logo

Evde rakı yapmanın iki yolu var:

1.      Kısa ve kolay yol:  “tarımsal amaçlı” %96 lık etil alkolü su ile %45’e düşürmek ve anason aroması ile şeker ilave etmek,

2.      Uzun ve zor yol: Şeker veya şekerli meyvelerden fermantasyon (mayalanma) yoluyla %10-12 alkollü suma yapmak ve bunu damıtarak alkol seviyesini yükseltip, anason ilave ettikten sonra tekrar damıtmaktır.

Kısa ve Kolay Yol ile ilgili notlar:

-         Kullanılan etil alkolün “tarımsal amaçlı” olması önemli. İçine içki yapılmaması için katkı maddesi konulan ve “temizlik amaçlı” kullanılan etil alkol ile içki yapılmaz. Satılan alkolün etiketinde bu bilgiler yazar. İyi marka bir etil alkol kullanmak uygun olur. Çevrenizde rakı yapan birinden bunu kolayca öğrenebilirsiniz.

-         Sadece etil alkol (etanol da denir) kullanılmalıdır. Başka bir çeşit alkol , özellikle metil alkol (metanol da denir) öldürücü olabilir.

-         Piyasada bulacağınız etil alkol %96 lıktır. Yani 1 litrenin 0,96 litresi (960 mililitre) etil alkoldür. İçtiğimiz rakı %45 (hacmen) alkol içerir. 1 litre etil alkolü rakı seviyesine düşürmek için içine  0,96/0,45 =  1,13 litre su ilave edilir.

-         Kısa yoldan rakı yapmanın formülü şöyledir:

-         1 lt %96lık etil alkol

-         1,13 lt kaliteli içme suyu

-         27 ml anason aroması

-         4 ml yaş üzüm aroması

-         13 gr toz şekeri

Bu karışımı mikserle karıştırıp en az üç hafta bekletilirse kaliteli bir rakı olur.

Böyle bir rakı yapımı için özel araç gereç gerekmez, yapması beş dakika alır ve litresi yaklaşık 25-30 liraya gelir.

Uzun ve Zor Yolla ilgili notlar:

-         Fermantasyon için bidon veya su damacanaları ile bir miktar hortum, damıtma yapmak için imbik-soğutucu, ölçüm ve değerlendirme için dereceli kap, alkolmetre (ve mümkünse bir el refraktometresi) gereklidir.

-         Bu araç gereçler aşırıya kaçılmazsa 1500-3500 TL tutar. Ben yaklaşık 2500 TL harcadım.

-         Fermantasyon yapmak için mayalanabilir herhangi bir meyve, tahıl veya sadece şeker, pekmez kullanılabilir. Ama rakı için en klasiği kuru veya yaş üzümdür. Kullanılan meyve ne kadar tatlı olursa o kadar iyi alkol verir. Mayalanma sırasında bakterileri engellememesi için kullanılacak meyva’nın üzerinde koruyucu veya ilaç olmamalıdır. Ben işlenmemiş (potasa bandırılmadan) kurutulmuş üzüm kullanarak başladım. Ancak yeterince tatlı olmadığı için toz şeker şurubu ile karıştırdım.

-         Fermantasyon için 19 litrelik su damacanalarının kullanıldığını görürsünüz ve bu çok uygun bir yöntemdir. Fermantasyonun 20-30 derece arası bir sıcak ortamda üç hafta devam eder. Çıkan koku ile karbondioksit nedeniyle insanlı ortamlarda yapılacaksa bidonların hortumları mutlaka dışa verilmelidir.

-         Kuru veya yaş üzüm kullanırken üzüm zamanı alınan bir yıllık malzemenin bozulmadan en azından ilk damıtmalarının yapılması gerekir. Bu da eylül ve ekim aylarında fazlaca iş yükü demektir.

-         Damıtma için iki tip imbik vardır. Re-flux ve pot. Detaylarını internette bulabilirsiniz ama kısaca re-flux imbik, pot imbiğin üzerine içi bakır bulaşık teli tepilmiş bir parça ilave edilen halidir. İmbik satıcılarından  birine dönüştürülebilir halde bulabilirsiniz. Re-flux imbik (boyu uzatılmış) sumanın ilk damıtılması için hızlı bir damıtma sağlar zamandan kazanırsınız. Bu şekilde alacağınız alkole anason ilave edip bir gün beklettikten sonra bu sefer pot imbikle (ilave boy kısmı çıkararak) damıtma yapabilirsiniz. Anason ilavesinden sonra re-flux kullanılmaz çünkü aromayı yok eder.

Pot imbik

 

Re-flux imbik

-         Damıtma işlemi sırasında soğutucuda kullanılmak üzere bol miktarda buza ihtiyaç vardır. Özellikle ard arda planlayacağınız imbikleme işlemleri için bu bir sorun olabilir. 10 saatlik bir damıtma sırasında 15-20 kg arası buz gerekir. Eğer iki-üç gün damıtma yapacaksanız ya çok hızlı buz yapan bir makineye ya da buz stoklamak için yere ihtiyacınız olacaktır.

-         Damıtma sürelerine bakacak olursak; 30 litrelik küçük boy  re-flux imbiğimle ilk damıtma yaklaşık 10 saat sürüyor.  İlk damıtımdan 4-5 litre arası %50-60 alkol aldığımdan, üç gün arka arkaya ilk damıtım yaptıktan sonra aldığım toplam 15 litre kadar alkolü anason tohumuyla bir gece beklettikten sonra pot imbikte bir kerede 7 saatte 12 litre rakı hazırlamış oluyorum.  Damıtma süreleri uzun olduğu için imbik için rahat ve uygun bir yer seçmek önemli. Hesaplarıma göre her litre rakı için yaklaşık 6 saat zaman harcamış oluyorum.

-         Elektrikli rezistansla imbiği ısıtacaksanız, ya ısıtıcı ile birlikte sıcaklığı sabit tutacağınız bir regülatör gerekli ya da benim yaptığım gibi elektrikli ısıtıcı ile 78 dereceye kadar ısıttıktan sonra kapatıp imbiğin altına önceden yerleştirdiğim küçük piknik tüpünü yakarak kolayca ısıyı kontrol edebilirsiniz. Regülatör fiyatının 1000 TL civarında olduğunu da belirtmem lazım.

-         Damıtma yöntemiyle yaptığım rakının litresi 18 liraya geliyor ama buna aldığım araç gerecin maliyeti dahil değil. Kolay yola kıyasla her litrede 10 lira ucuz olduğunu düşünürsek, ilk harcanan 2500 lirayı çıkarmak için 250 litre rakı yapmak gerektiğini de unutmamalı.

-         Lezzet açısından, üzümden yapılmış rakı şüphesiz hazır alkolden yapılan rakıdan daha iyi.

Fermantasyon ve damıtma ile rakı yapmak için ilk yatırım maliyeti 1500-3500 arası olabilir ve bir litre rakı yapmak için 6 saat ve 18 lira harcanır.

Sonuçta iki yöntemi karşılaştıracak olursak, kolay yol ile beş dakikada 25-30 liraya hazır etil alkol kullanarak rakı yapılabilir. Ancak aradığı rakı lezzetinden ödün vermeyenler, ilk yatırım maliyeti karşılayıp bu işe vakit ve yer ayırabiliyorlarsa klasik fermantasyon-damıtma yöntemi birkaç denemeden sonra ne kadar değerli olduğunu kanıtlayacaktır.  

 1 Ekim 2018